Çocuklarda Miyopinin Hızlı İlerlemesine Nasıl Engel Oluruz?

Miyopi (Uzağı Net Görememe)

Miyopi, günümüzde çocuklarda en hızlı artan görme sorunlarından biridir. Erken yaşta dijital ekran kullanımının artması, kapalı alanlarda uzun süre kalınması ve açık havada yetersiz zaman geçirilmesi, göz numarasının daha hızlı ilerlemesine yol açabilir.

Biz hekimler için asıl mesele herkesin biraz miyop olması değil; yüksek miyopiye gidişi yavaşlatmaktır.

Neden Yüksek Miyopiden Korkuyoruz?

Yüksek miyopi, sadece “gözlük gerektiren” bir kırma kusuru değildir.

• Miyopi = uzun göz. Göz uzadıkça retina incelir.
• İnce retina, zamanla miyopik fundus değişiklikleri, retina yırtığı/dekolmanı gibi sorunlara zemin hazırlayabilir.
• İleri miyopide glokom ve katarakt riski de artar.

Hedefimiz, yalnızca gözlüğe ihtiyacı azaltmak değil; çocuklarımızı yüksek miyopinin ikincil risklerinden korumaktır.

Miyopi: Genetik mi, Yaşam Tarzı mı?

Miyopi epigenetik bir durumdur: genetik yatkınlık ve yaşam tarzı birlikte etkilidir.

• Anne-baba miyopsa, çocukta yüksek miyopi riski artar.
• Yakın çalışma süresi, ekran mesafesi, açık hava süresi, aydınlatma ve uyku alışkanlıkları ilerleme hızını etkiler.
• Doğru önlemlerle bu ilerleme yavaşlatılabilir.

Günlük Hayatta Alınabilecek Önlemler

• Açık hava zamanı: Her gün en az 1–1,5 saat açık havada, uzağa bakan aktiviteler.
• Ekran süresi ve mesafe: Yaşa uygun süre sınırlaması; ekranı ≥30 cm mesafede tutma.
• 30–40 dakika kuralı: Yakın çalışmada her 30–40 dakikada mola, uzağa bakma, göz kırpıştırma.
• Aydınlatma: Karanlıkta ekran/okuma yapmama; iyi aydınlatılmış çalışma ortamı.

Düzenli Göz Muayenesi ve Doğru Gözlük

Miyopi kontrolünün ilk adımı düzenli muayenedir.

• Çocuk hangi numaraysa o numarada gözlük verilmelidir. Daha düşük numara vermenin ilerlemeyi yavaşlattığına dair kanıt yoktur.
• Özel dizaynlı gözlük camları ve kontakt lensler: Özellikle 7–12 yaş gibi hızlı büyüme döneminde miyopi ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Miyopi Gelişimini Önlemede Işık Tedavileri

1) Doğal ışık / Gün ışığı

Gün ışığı, retinada dopamin salınımını artırarak gözün önden arkaya uzamasını baskılayabilir.

Pratik: Her gün 1–1,5+ saat açık hava; iç mekânda ders/ekranda iyi aydınlatma.

2) Kırmızı ışık (RLRL / FR-NIR)

Yaklaşık 630–670 nm dalga boyunda, günde 2 kez birkaç dakikalık seanslarla uygulanan düşük seviyeli kırmızı ışık sistemleri, bazı çalışmalarda koroid kalınlığını artırma ve aksiyel uzamayı yavaşlatma potansiyeli göstermiştir.

Not: Uzun dönem etkinlik ve güvenlik verileri için araştırmalar sürmektedir; mutlaka hekim gözetiminde değerlendirilmelidir.

Ortokeratoloji (Orto-K): Gece Lensleriyle Kontrol

Ortokeratoloji, çocuk ve ergenlerde özel dizaynlı sert gaz geçirgen kontakt lenslerin gece boyunca takılması esasına dayanır.

Lens, kornea üzerinde kontrollü bir geometrik etki oluşturarak gündüz gözlüksüz daha net görüş sağlayabilir ve miyopi ilerleme hızını yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Deneyim şarttır: Kişiye özel planlama, uyum kontrolleri ve enfeksiyon riskini azaltmak için titiz takip gerekir. Orto-K uygulamasında deneyimli bir hekimle ilerleyin.

Kısaca Yol Haritası

• Düzenli muayene ve tam numara gözlük.
• Açık hava + iyi aydınlatma + ekran disiplini.
• Uygun görülen çocuklarda özel camlar/kontakt lensler ve Orto-K değerlendirmesi.
• Hekim uygun görürse ışık tedavileri üzerine danışmanlık.

Sonuç

Miyopiyi tamamen durdurmak mümkün olmasa da, yaşam alışkanlıkları, düzenli takip ve kişiye özel optik/tedavi seçenekleri ile yüksek miyopiye gidişi yavaşlatmak ve olası retina risklerini azaltmak elimizde. Erken ve doğru adımlar, çocuğunuzun gelecek görme kalitesini belirler.


Kaynak

Başak Bostancı